Erich Mendelsohn jest uważany za jednego z najwybitniejszych niemieckich architektów XX wieku. Jego budynki powstały na terenie dzisiejszych Niemiec, Polski, Rosji, Norwegii, Wielkiej Brytanii, Izraela i Stanów Zjednoczonych.

Od 1908 roku studiował architekturę w Berlinie i Monachium, a dyplom uzyskał u Theodora Fischera. Do wybuchu I wojny światowej pracował jako niezależny projektant, scenograf i kostiumograf. Nawiązał przyjaźnie z artystami z grupy Błękitny Jeździec (Der Blaue Reiter). Z frontu rosyjskiego wysyłał do swojej żony Louise małe rysunki, które już wówczas odzwierciedlały idee późniejszej architektury, opartej na zastosowaniu żelaza i betonu.

Bezpośrednio po wojnie założył własne biuro w Berlinie. Dzięki swoim pierwszym realizacjom – Wieży Einsteina w Poczdamie, fabryce kapeluszy w Luckenwalde i budynkowi Mossego w Berlinie – katapultował się do czołówki architektonicznej awangardy. Wkrótce otrzymywał liczne zlecenia na projektowanie domów towarowych, budynków komercyjnych, fabryk i domów jednorodzinnych. Jego pracownia działała z powodzeniem aż do emigracji w 1933 roku.

Na emigracji w Wielkiej Brytanii Mendelsohn pomagał wielu artystom, architektom, intelektualistom i przyjaciołom, którzy – z powodu narastającego antysemityzmu w Niemczech – również trafili na wygnanie. W Londynie założył nowe biuro i wygrał konkurs na budowę łaźni w Bexhill-on-Sea (Sussex), a także zrealizował kilka domów mieszkalnych. W 1938 roku uzyskał obywatelstwo brytyjskie.

Od 1935 roku prowadził także biuro w Jerozolimie, gdzie dołączyli do niego niektórzy z jego kluczowych współpracowników z Berlina. Owocem tego okresu były ważne budowle dla architektury i społeczeństwa Palestyny – m.in. dom dla późniejszego prezydenta Chaima Weizmanna, budynki uniwersyteckie na wzgórzu Scopus oraz szpital w Hajfie.

Mimo to w 1941 roku wraz z żoną wyemigrował do USA. Wskutek depresji i wojny niemal całkowicie zaprzestał działalności architektonicznej. Zajął się natomiast pisaniem, wykładami i nauczaniem na licznych uczelniach, w tym na prestiżowych uniwersytetach Yale i Berkeley.

Aż do śmierci w 1953 roku projektował i budował synagogi, centra wspólnot żydowskich, domy prywatne i szpitale. Jego dziełem jest także projekt Pomnika Sześciu Milionów Żydowskich Ofiar Nazizmu w Riverside Park w Nowym Jorku.

Erich Mendelsohn jest uważany za jednego z najwybitniejszych niemieckich architektów XX wieku. Jego budynki powstały na terenie dzisiejszych Niemiec, Polski, Rosji, Norwegii, Wielkiej Brytanii, Izraela i USA.

Wystawa prezentuje rozległą twórczość Mendelsohna według różnych obszarów działalności w porządku chronologicznym. W ten sposób widzowie mogą śledzić i porównywać rozwój stylistycznych założeń Mendelsohna aż do ostatnich lat jego życia. Pokazywane są szkice, rysunki architektoniczne, fotografie z epoki oraz dwadzieścia dwa modele wybranych obiektów.

W Czechach znajduje się tylko jedna budowla Mendelsohna – dom towarowy Bachner w Ostrawie. Dokumentacja tego obiektu będzie zaprezentowana w ramach towarzyszącej ekspozycji.

Wystawę tworzy 519 reprodukcji na 76 panelach oraz 22 modele.

Jaroslav Němec

Przetłumaczone przy pomocy chatu GPT.

Współorganizator: IFA Stuttgart

Kuratorzy wystawy: Regina Stephan, Tadeáš Goryczka, Jaroslav Němec, Martin Strakoš